درمان لکنت درکودکان: از تئوری تا عمل، بر مبنای شواهد علمی(۱)

یکی از مهم‌ترین مطالب مطرح در علوم پزشکی و توانبخشی ارائه درمان‌های مبتنی بر شواهد علمی می‌باشد. گفتاردرمانی به عنوان یکی از حرفه‌های علوم پزشکی نیازمند توجه هر چه بیشتر به درمان‌های مبتنی بر شواهد است. درمان‌های مبتنی بر شواهد می‌توانند باعث ارتقا خدمات ارائه شده به مراجعان شوند. برای ارائه بهترین درمان‌های مبتنی بر شواهد نیازمند ترکیب درمان‌های مبتنی بر سوابق علمی قوی و متقن با تجارب درمانگران متخصص و نیازهای مراجعان هستیم. آگاهی از درمان‌های مبتنی بر شواهد، آشنایی با نحوه پیاده‌سازی آن‌ها و بررسی نقاط قوت و ضعف درمانگران برای اجرای این برنامه‌های مبتنی بر شواهد می‌تواند در کارگاه‌های تخصصی حاصل شود. بنابراین هدف از این وبینار آشنایی کاربردی گفتاردرمانگران با درمان‌های مبتنی بر شواهد علمی برای درمان لکنت کودکان می‌باشد. همانطور که می‌دانیم در اکثر مواقع بدلیل گستردگی و حجم بالای مطالب مربوط به ارزیابی و درمان لکنت، ارائه تمام مطالب در واحدهای تدریس شده در دانشگاه میسر نیست و دانشجویان و فارغ‌التحصیلان گفتاردرمانی نیازمند افزایش و بروز کردن دانش خود در این زمینه هستند. کارگاه‌های تخصصی می‌توانند نقش موثری در این زمینه داشته باشند. در این کارگاه بروزترین و معتبرترین برنامه‌های درمان لکنت که با تجارب درمانگران متخصص در زمینه لکنت عجین شده است ارائه خواهد شد تا دانشجویان و فارغ‌التحصیلان گفتاردرمانی بتوانند زرادخانه بالینی خود را مجهز به این برنامه‌های درمانی سازند. در این کارگاه چالش‌های احتمالی درمانگران به منظور اجرای برنامه‌های درمانی مورد بررسی قرار خواهد گرفت و تدابیر مورد نیاز درمانگران تا حد امکان ارایه خواهد شد. انتظار می‌رود شرکت‌کنندگان در این کارگاه بتوانند پس از شرکت در کارگاه توانمندی خود در زمینه درمان لکنت کودکان را بیش از پیش ارتقا داده و با تلفیق علم، تجربه و خلاقیت بتوانند بهترین درمان‌های مبتنی بر شواهد علمی را با نیازهای مراجعان تطبیق داده و به آن‌ها ارائه دهند.

ناروانی گفتار در کودکان: ارزیابی و تشخیص افتراقی

گام اول در ارائه یک درمان مناسب به کودک دارای لکنت و خانواده وی یک ارزیابی جامع و سپس تشخیص مناسب است. تشخیص افتراقی در ارائه درمان از اهمیت زیادی برخوردار است و راهنمای درمانگر برای یک انتخاب مناسب است. ارزیابی لکنت و ناروانی گفتار در کودکان یک فرآیند همه جانبه است که نه تنها به بررسی گفتار کودک بلکه به ارزیابی شرایط والدین و ارتباط آن‌ها با کودک نیز می‌پردازد. بنابراین در اولین گام باید بتوانیم یک ارزیابی مناسب از کودک داشته باشیم و با الزامات و چگونگی یک ارزیابی اولیه و پویا آشنا شویم.

 بکارگیری عملکرد مبتنی بر شواهد در درمان لکنت کودکان

برای ارائه درمان به کودک دارای لکنت نیازمند توجه به شواهد علمی موجود و یافتن بروزترین و موثرترین این شواهد هستیم. در این گام درمانگران به چگونگی یافتن بهترین شواهد علمی موجود، نحوه انتخاب از بین این شواهد براساس تجارب‌بالینی و همچنین تلفیق این موارد با نیازهای کودک و خانواده خواهیم پرداخت. ارائه درمان مبتنی بر شواهد نه تنها از اهمیت زیادی برخوردار است بلکه امروزه یک عمل واجب است که درمانگر موظف است بدان پایبند باشد. درمانگران باید بتوانند علاوه بر یافتن شواهد علمی آن‌ها را به شکل مناسبی نقد کنند.

درمان لکنت کودکان: درمان‌های قدیمی و نوظهور با تاکید بر شواهد علمی موجود

حال که درمانگران با علمکرد مبتنی بر شواهد و نیز چگونگی بررسی شواهد آشنا شدند باید بتوانند درمان‌های مختلف و شرایط ارایه آن‌ها مورد بررسی قرار دهند. در این گام، درمان‌های لکنت مورد بررسی قرار خواهند گرفت و شواهد هر کدام از آن‌ها تعیین می‌گردند. در انتهای این مرحله از کارگاه‌ها انتظار می‌رود که درمانگران با تمام درمان‌های موجود در زمینه لکنت آگاه شوند و بتوانند آن‌ها را نقد کنند.

دوراهی برنامه‌های درمانی مستقیم و غیر مستقیم

 انتخاب درمان مناسب برای کودک و خانواده یکی از چالش برانگیزترین مراحل درمان است. با توجه به برنامه‌های درمانی که برای درمان لکنت کودکان موجود هستند، یکی از موارد مهم در این زمینه انتخاب درمان مستقیم یا غیرمستقیم است. این دوراهی چالش‌برانگیز بر سر راه تمام درمانگران قرار دارند. درمانگر در این مرحله نیاز است تا با درنظر گرفتن شواهد، تجارب بالینی با ارزش و درست و همچنین نیازهای خانواده و نظرات آن‌ها وارد یکی از این دو مسیر شود.