تکنولوژی‌ها و وسایل کمکی در مداخلات توانبخشی کودکان

در توانبخشی حرکتی کودکان مبتلا به فلج‌مغزی، دو بخش وجود دارد. در بخش اول، تمرکز خدمات بر کودک مبتلا به فلج‌مغزی است و مشکلات حرکتی ناشی از فلج‌مغزی شامل اختلالات حرکتی و پوسچر مدنظر قرار می‌گیرد. در این بخش از تنوعی از تکنیک‌های حرکت‌درمانی مانند بوبات استفاده می‌شود. این بخش، قسمت اصلی خدمات توانبخشی را به خود اختصاص می‌دهد که عمدتا توسط کاردرمانگران در قالب جلسات کاردرمانی در کلینیک یا به صورت آموزش دادن والدین به صورت مکمل ارائه می‌گردد. در بخش دوم، تمرکز خدمات بر محیط و تغییرات محیطی پیرامون کودک برای تسهیل مشارکت کودک در زندگی روزمره است. تنوعی از تغییرات و تطابقات محیطی اعم از محیط فیزیکی، اجتماعی و فرهنگی صورت می‌گیرد. یکی از این تغییرات محیطی، بهره‌گیری از تکنولوژی‌ها و وسایل کمکی‌است. با توجه به پیشرفت اندک در کودکان مبتلا به فرم‌های متوسط تا شدید فلج مغزی، تمرکز بر رفع ناتوانی حرکتی، عمدتا منجر به نتیجه نمی‌شود و این قضیه باعث از دست رفتن وقت و هزینه می‌گردد و یاس و ناامیدی را در خانواده ها و درمانگران به دنبال می‌آورد. با توجه به مدل ICF که هدف نهایی توانبخشی را مشارکت در حیطه‌های زندگی معرفی می‌کند، لازم است که این کودکان نیز بتوانند مشارکت فعالی در حیطه‌های زندگی داشته باشند. تکنولوژی‌های محیطی به کودک اجازه می‌دهند تا با وجود مشکلات ناشی از فلج‌مغزی، بتواند مشارکت مناسبی در حیطه‌های مختلف زندگی اعم از فعالیت‌های روزمره زندگی، بازی، تفریح و آموزش داشته‌باشد. آشنایی با انواع وسایل کمکی و مدل مفهومی تکنولوژی‌های کمکی به درمانگران کمک می‌کند تا با شناخت کافی از این وسایل، بتوانند پیشنهادات مناسبی را به مراجعین خود بنمایند. در این مجموعه وبینارها پس از بیان نکات تئوری مرتبط با تکنولوژی‌های کمکی، تنوع وسایل کمکی شامل وسایل کمکی حرکتی مانند واکر، ویلچر و gait trainer، وسایل مرتبط با وضعیت‌دهی مانند صندلی مناسب برای کودکان مبتلا به فلج‌مغزی در سطوح مختلف GMFCS مورد بحث قرار می‌گیرند. هر کدام از وسایل کمکی، از نظر بیومکانیکی و بالینی تحلیل می‌شوند و نکات بالینی مرتبط با استفاده از آنها بیان می‌گردد.

تکنولوژی‌های کمکی حرکتی در کودکان مبتلا به فلج‌مغزی خفیف تا متوسط

تکنولوژی‌های کمکی حرکتی نقش مهمی در توانمند‌سازی حرکتی کودکان و مشارکت آن‌ها در محیط دارند. این وسایل شامل تکنولوژی‌های بالا مانند ویلچرهای پیشرفته موتوری تا تکنولوژی‌های پایین مانند عصا و واکر می باشند. کودکان با درجات GMFCS 1 تا۳ ، از نظر حرکتی، مشکلات کمتری نسبت به درجات ۴ و ۵ دارند و عمدتا راه می‌افتند ولی با این حال نیاز به وسایل کمکی حرکتی در آنها احساس می‌شود که تشخیص آن به ارزیابی همه جانبه درمانگر با مشارکت مراجع و خانواده او مرتبط است. آشنایی با وسایل کمکی و مشخصات آن‌ها از نظر فنی و بیومکانیکی و در عین حال ارزیابی دقیق نقاط ضعف و قوت مراجع، در انتخاب وسیله کمکی مناسب نقش مهمی دارد. در این وبینار پس از بیان نکات تئوری مرتبط با تکنولوزی‌های کمکی شامل تعاریف، مدل‌ها و آشنایی با انواع وسایل کمکی، به وسایل کمکی حرکتی مانند واکر پرداخته می‌شود و دو واکر معمولی و واکر معکوس مورد تحلیل و قضاوت قرار می‌گیرند.

تکنولوژی‌های کمکی حرکتی در کودکان مبتلا به فلج مغزی متوسط تا شدید

احتمال راه رفتن کودکان مبتلا به فلج مغزی متوسط تا شدید که در درجات GMFCS 3 تا ۵ قرار می‌گیرند، ضعیف است. در کودکانی که در درجه ۳ قرار می‌گیرند، با استفاده از وسایلی مانند واکر امکان راه رفتن ممکن می‌باشد. در کودکان با درجات ۴ و ۵ نیاز به وسایل کمکی حرکتی مانند ویلچر و کالسکه لازم به نظر می‌رسد تا مشارکت این کودکان را در حیطه‌های اکیوپیشن امکان‌پذیر گردد. شناسایی نقاط قوت و ضعف کودکان و آشنایی با وسایل کمکی از نظر فنی، نقش مهمی در انتخاب وسیله کمکی مناسب برای کودک دارد. در این وبینار، سعی می‌شود تا وسایل کمکی مناسب برای این گروه از کودکان معرفی می‌گردد و نکات بالینی مرتبط با این وسایل کمکی مورد بحث قرار می گیرد

وسایل کمکی پوزیشن‌دهی در کودکان مبتلا به فلج‌مغزی

پوزیشن‌دهی یکی از بخش‌های مهم توانبخشی حرکتی ۲۴ ساعته کودکان مبتلا به فلج‌مغزی می‌باشد که باعث تداوم نتایج‌درمانی کسب شده در جلسات درمانی می‌گردد. در پوزیشن‌های مختلف مانند خوابیده، نشسته و ایستاده نیاز به وسایل کمکی پوزیشن‌دهی برای اصلاح راستا و پوسچر کودکان لازم به نظر می‌رسد. از سوی دیگر این وسایل به بهبود عملکردهای این کودکان در اکیوپیشنهای روزمره مانند غذاخوردن، بازی و آموزش می‌تواند کمک کند. بنابراین پیشنهاد وسیله کمکی پوزیشن‌دهی مناسب می‌تواند هم به رفع اختلالات حرکتی کمک کند و هم مشارکت کودک را افزایش دهد. در این وبینار، وسایل کمکی مرتبط با پوزیشن‌دهی در وضعیت‌های مختلف و پیشنهادات درمانی مناسب، مورد بحث قرار می‌گیرد.